Nhược thị là gì? Nguyên nhân, dấu hiệu và cách điều trị

Nhược thị là tình trạng mắt bị suy giảm thị lực do thị giác phát triển không hoàn thiện. Bệnh lý này chiếm tỷ lệ 2-5% dân số Việt Nam, tương đương khoảng từ 2 triệu – 5 triệu người, đối tượng chủ yếu là trẻ em. Nội dung dưới đây từ Mắt Kính Hàng Hiệu sẽ giúp bạn hiểu rõ về nguyên nhân, dấu hiệu và cách điều trị nhược thị hiệu quả tránh để lại biến chứng.

Nhược thị là gì?

Nhược thị là trạng thái giảm thị lực không thể cải thiện bằng cách sử dụng kính hoặc lens và cũng không phải do bất kỳ bệnh mắt nào gây ra. Đa số trường hợp mắc bệnh chỉ xảy ra ở một bên mắt trái hoặc phải, nhưng đôi khi nó có thể bị ở cả hai mắt.

Thông thường, hình ảnh sau khi đi qua thủy tinh thể và giác mạc sẽ hội tụ lại một điểm trên võng mạc. Các tế bào thụ cảm sẽ chuyển chúng thành tín hiệu thần kinh và truyền lên não thông qua hệ thống thần kinh thị giác. Vì một lý do nào đó, não đã không thể nhận biết được những hình ảnh mà mắt truyền đến.

Có hai thuật ngữ được nhắc đến trong bệnh lý này là “nhược thị chức năng” tức là nhược thị có thể phục hồi khi được điều trị. Thuật ngữ “nhược thị thực thể” ý chỉ tình trạng mắt không thể phục hồi hoàn toàn được.

Dựa vào tình trạng thị lực có thể chia bệnh lý này thành 3 mức độ:

• Nhược thị nhẹ: Thị lực từ 20/40 đến dưới 20/30 (trên 5/10 – dưới 10/10), bệnh nhân vẫn có thể nhìn thấy dòng thứ 5 và 6 trong bảng đo thị lực.
• Nhược thị trung bình: Thị lực từ 20/200 đến 20/50 (từ 3/10 – 5/10), tức là mắt lúc này chỉ còn nhìn được tối đa đến dòng thứ 4.
• Nhược thị nặng: Thị lực dưới 20/200 (mắt nhược thị 1/10, 2/10 hoặc 3/10), tầm nhìn mắt kém, không thể nhìn rõ được bảng đo thị lực.

Nguyên nhân mắt bị nhược thị

Đường dẫn truyền thị giác từ mắt đến vùng thị giác của não sẽ cùng phát triển trong quá trình phát triển khỏe mạnh của một em bé. Não bắt đầu học cách phân tích những tín hiệu ánh sáng từ mắt chuyển đến. Đến năm 7-8 tuổi, đường dẫn truyền thị giác dẫn đến não sẽ hình thành đầy đủ và hoàn thiện, không thể thay đổi được nữa.

Ngoài ra, không chỉ trẻ em mà người lớn vẫn bị mắc bệnh mắt lười. Nhược thị ở người lớn xảy ra có thể do các vấn đề mắt bị các tật khúc xạ như: cận thị, viễn thị, loạn thị, … và bệnh lý đục thủy tinh thể, viêm và đục giác mạc, loạn dưỡng võng mạc.

Nhìn chung, có 3 nguyên nhân dẫn đến bệnh nhược thị, bao gồm: Lác mắt, bất đồng khúc xạ, các bệnh lý cản trở thị giác. 

Bệnh lác mắt

Lác mắt là tình trạng hai mắt không nằm thẳng hàng và không cùng nhìn về một hướng, dẫn đến việc mỗi mắt sẽ tập trung tiêu điểm vào những điểm nhìn hoặc vật thể khác nhau. Do đó, não sẽ bỏ qua tính hiệu ánh sáng đến từ một mắt, chỉ nhận hình ảnh từ một bên để tránh hiện tượng nhìn đôi. 

Có trường hợp mắt lác nhưng thị lực vẫn rất tốt vì hai mắt sẽ được dùng xen kẽ qua lại với nhau. Phần lớn trường hợp thì một bên mắt sẽ giữ chức năng nhìn chính, mắt còn lại bị não bỏ qua. Lâu dần sẽ dẫn đến tình trạng nhược thị. 

Các tật khúc xạ

Đây là bệnh lý khiến hình dạng tự nhiên của mắt (thủy tinh thể, võng mạc, giác mạc) bị biến dạng. Khả năng tập trung nhìn giữa hai mắt sẽ khác nhau khiến hình ảnh bị mờ, tầm nhìn xa và gần bị ảnh hưởng.

Nếu không điều trị kịp thời khiến độ chênh lệch giữa hai mắt ngày càng tăng sẽ dẫn đến bệnh mắt lười. Các tật khúc xạ phổ biến bao gồm:

• Cận thị: Khó nhìn các vật ở xa. Độ cận giữa hai mắt lệch quá 2 diop (còn gọi là cận lệch) sẽ rất nhanh dẫn đến bệnh nhược thị.
• Viễn thị: Khó nhìn thấy các vật ở gần.
• Loạn thị: Tầm nhìn bị mờ và nhòe, khó nhìn thấy các vật ở gần và xa.

Các bệnh gây cản trở thị giác

Bệnh lý ở mắt gây cản trở thị giác cũng là một phần dẫn đến bệnh mắt lười. Một số bệnh lý thường gặp gồm có:

• Trục thị giác bị tắc nghẽn: Mí mắt từ một hoặc cả hai bên bị sụp che đi một phần của mắt ảnh hưởng đến tầm nhìn, thủy tinh thể bị đục, viêm giác mạc lâu ngày đều cản trở chức năng nhìn của mắt. 
• Yếu tố rủi ro từ việc trẻ em bị sinh non trước tuần 37 của thai kỳ, nhẹ cân từ dưới 2,5 kg sẽ dễ mắc bệnh. Trẻ em chậm phát triển thể chất, trí não trong quá trình phát triển cũng có nguy cơ bị mắt lười cao hơn.
• Người sinh ra trong gia đình từng gặp các vấn đề về mắt, thị lực yếu sẽ là yếu tố di truyền dẫn đến mắt bị nhược thị.

Triệu chứng nhược thị ở mắt

Triệu chứng và dấu hiệu nhược thị có thể khác nhau tùy thuộc vào nguyên nhân, mức độ và tuổi của người bệnh. Tuy nhiên, một số dấu hiệu chung có thể nhận biết nhược thị là: 

• Mắt lác: Có thể lác vĩnh viễn hoặc chỉ lác khi căng thẳng, mệt mỏi, hay nhìn vật gần.
• Nhìn mờ một mắt hoặc hai mắt: Không thể nhìn rõ các vật ở gần hoặc xa, kèm theo nhức mắt, chói mắt hay nhìn nhòe.
• Nheo mắt, nhắm một mắt, nghiêng đầu khi nhìn: Phải nheo lại để tăng độ sắc nét của hình ảnh, nghiêng đầu để điều chỉnh góc nhìn.
• Sụp mí: Mí mắt ở một hoặc cả hai bên mặt sụp xuống khiến cản trở tầm nhìn. Đây có thể là nguyên nhân khiến suy giảm thị lực và dẫn đến nhược thị ở trẻ.
• Không thể xác định khoảng cách của vật, khó nhận thức được chiều sâu.

Bệnh mắt lười có thể chẩn đoán bằng cách khám mắt và đo thị lực. Các bác sĩ sẽ tiến hành kiểm tra bằng bảng đo thị lực tùy thuộc vào độ tuổi của người bệnh theo quy trình: đo thị lực, kiểm tra khúc xạ, kiểm tra thị giác giữa hai mắt và khả năng vận động, sàng lọc bằng hình ảnh, làm xét nghiệm, bài test. 

Vậy nhược thị có chữa được không? Bệnh lý này có thể chữa được, tuy nhiên việc điều trị sẽ gặp nhiều khó khăn và rất khó điều trị dứt điểm khi đã qua 7 tuổi. Người bệnh thuộc độ tuổi thanh thiếu niên, người lớn sẽ có thời gian điều trị kéo dài và kém hiệu quả hơn. 

Cách điều trị nhược thị

Để điều trị nhược thị hiệu quả, người bệnh cần phải khám mắt và đo thị lực để xác định nguyên nhân và mức độ của bệnh. Khi đã có dấu hiệu của nhược thị, bạn có thể điều trị bằng một số phương pháp:

Đeo miếng che mắt

Phương pháp bịt mắt là cách điều trị phổ biến và hiệu quả cho các trường hợp nhược thị. Áp dụng phương pháp này bằng cách dùng băng che lại mắt khỏe, buộc não bộ phải sử dụng mắt yếu hơn. Điều này giúp kích thích sự phát triển của mắt yếu và cải thiện tình trạng lác.

Lưu ý cần phải kiểm tra mắt thường xuyên để tránh nhược thị đảo ngược cũng như kiểm soát sự cải thiện của mắt bị nhược thị tốt hơn.

Thời gian đeo miếng che mắt: Che lại hoàn toàn trong ngày với trường hợp nhược thị nặng. Trẻ từ 4 tuổi trở lên sẽ được theo dõi sau 1 tháng. Bên cạnh đó, người bị nhược thị nên kết hợp cùng các trò chơi luyện tập thị giác như xâu hạt cườm, tập đồ hình, tập trên máy,….

Điều trị tật khúc xạ

Đeo kính hoặc kính áp tròng

Nhược thị có nên đeo kính không? Nếu bệnh nhân gặp bất thường khúc xạ có nguy cơ gây mắt lười thì sẽ được dùng các biện pháp như đeo kính, kính áp tròng để cải thiện. Phương pháp này giúp điều chỉnh khúc xạ của ánh sáng để tạo ra hình ảnh rõ nét trên võng mạc.

Dùng thuốc nhỏ mắt

Sử dụng thuốc nhỏ mắt (thường là atropine) nhỏ vào mắt khỏe để tạm thời làm cho mắt bị mờ. Người bệnh sử dụng mắt bị nhược thị để nhìn giúp cải thiện tình trạng. Loại thuốc và liều lượng dùng sẽ được bác sĩ chỉ định tùy thuộc vào độ tuổi và mức độ nặng nhẹ của tình trạng bệnh. Thuốc nhỏ mắt được nghiên cứu an toàn cho người sử dụng và không để lại di chứng về sau. 

Phẫu thuật

Cách này điều trị áp dụng cho các trường hợp nhược thị do tắc nghẽn của trục thị giác hoặc do lác mắt nặng. Phẫu thuật sẽ điều chỉnh lại vị trí và góc của các cơ mắt để hai mắt nằm thẳng hàng. Phương pháp này có thể mang lại kết quả nhanh chóng và lâu dài, nhưng cũng có nguy cơ gặp phải các biến chứng.

Phòng ngừa bệnh nhược thị như thế nào?

Nhiều người thường hỏi rằng nhược thị có nguy hiểm không? Đây là một bệnh lý cực kỳ nguy hiểm, nếu không điều trị kịp thời sẽ rất khó có thể cải thiện được. Đồng thời gây ra nhiều biến chứng dẫn đến mất thị lực vĩnh viễn.

Vậy nên, cần phải phòng bệnh thật tốt khi mắt có vấn đề thị lực để tránh dẫn đến mắt lười bằng cách quan tâm nhiều hơn đến sức khỏe mắt:

• Kiểm tra tình trạng sức khỏe của mắt định kỳ để phát hiện bệnh sớm. Nhất là ở trẻ em trong giai đoạn trước năm 7 tuổi, nếu không để ý kỹ sẽ khó nhận biết. Nhiều nghiên cứu cho thấy nhược thị do lác mắt có thể hồi phục hoàn toàn nếu được điều trị trước 9 tuổi.
• Nên đi khám mắt ít nhất 6 tháng một lần hoặc khi có dấu hiệu bất thường về mắt.
• Cần bảo vệ mắt mỗi ngày bằng cách cho mắt hạn chế tiếp xúc với ánh sáng xanh từ các thiết bị điện tử.
• Cho mắt nghỉ ngơi đủ và đúng cách, sử dụng các bài tập thư giãn sau một ngày làm việc.

Hy vọng nội dung trên có thể giúp bạn trả lời được câu hỏi nhược thị là gì có chữa được không? Nhược thị là bệnh lý rất nguy hiểm có thể xảy ra ở mọi lứa tuổi, nếu để tình trạng kéo dài sẽ có nguy cơ gây ra mất thị lực.

Nếu bạn đang gặp các triệu chứng như trên hoặc muốn kiểm tra sức khỏe của mắt. Hãy đến Mắt Kính Hàng Hiệu để được các bác sĩ kiểm tra thị lực bằng các thiết bị hiện đại hoàn toàn miễn phí. Giúp bạn có thể cải thiện bệnh mắt lười với kính gọng, kính áp tròng nhanh, hiệu quả và an toàn nhất.

Mắt Kính Hàng Hiệu

Địa chỉ: 335/1A Điện Biên Phủ, P.4, Q.3, Tp.HCM

Điện thoại: 0933 51 5559

Trang web: https://matkinhhanghieu.com